གཞས་མ་བསྟན་འཛིན་ཀུན་གསལ་གྱིས་འདི་ལྟར་རྗོད་ཀྱི་འདུག

བོད་རིགས་གཞོན་སྐྱེས་གཞས་མ་བསྟན་འཛིན་ཀུན་གསལ་ལགས་ད་ལོའི་དབྱར་ཀའི་གུང་གསེང་སྐབས་ངྷ་རམ་ས་ལར་ཕེབས་ཏེ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུཊ་བདེ་ལེཊ་སྨན་ཁང་དུ་དང་བླངས་ལས་ཀ་བྱེད་ཀྱིན་པའི་དུས་དང་བསྟུན་ཏེ། འདི་གའི་གསར་ཁང་གི་སྒྲ་འཇུག་ཁང་དུ་ཕེབས་ཏེ་གསར་འགོད་པས་བཅར་འདྲི་ཞུས་ཡོད།   

དྲི་བ། ཐོག་མར་ཁྱེད་ཀྱིས་ད་བར་སློབ་སྦྱོང་ག་རེ་གནང་ཡོད་མེད་ངོ་སྤྲོད་ཅིག་གནང་རོགས།   

ལན།  ངའི་མིང་ལ་བསྟན་འཛིན་ཀུན་གསལ་ཟེར་གྱི་ཡོད། ༡༩༩༤ ལོར་རྒྱ་གར་ལྷོ་ཕྱོཊ་སྦེལ་ཀོལ་བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་སུ་སྐྱེས་པ་རེད། འཛིན་རིམ་གསུམ་པའི་བར་སྦེལ་ཀོབ་བོད་ཁྱིམ་དང་། དེ་ནས་ལོ་ ༥ ཐོག་ཨ་མ་ཨ་རིར་ཕྱིན་རྗེས་སྤོ་བོ་དང་རྨོ་མོ། ཨ་སྲི་བཅས་ཀྱི་གམ་དུ་བསྡད་དེ་ཁེ་ལཱ་ཞི་པུར་(Kailash Puri) ཞེས་པའི་སློབ་གྲྭར་ཕྱིན་པ་ཡིན། ལོ་ ༩ ཐོག་ཨ་རིར་ཕྱིན་ཏེ་ནེའུ་ཡོག་གྲོང་ཁྱེར་དུ་སློབ་གྲྭར་ཕྱིན་པ་ཡིན། སློབ་སྦྱོང་གི་མཉམ་དུ་དབྱིན་ཇི་དང་ཧྥ་རན་སི། ཨི་ཊ་ལི། འཇར་མན་བཅས་ཀྱི་གཞས་གཏོང་སྟངས་ཐོག་སློབ་སྦྱོང་བྱས་པ་ཡིན། ཕྱིས་སུ་ཨ་རིའི་མཐོ་སློབ་ (Umass Amherst college)ནང་འཛུལ་ཞུགས་ཀྱིས་ད་ལྟ་ལོ་རིམ་གཉིས་པ་འགྲོ་བཞིན་པ་ཡིན། ད་ལོའི་དབྱར་ཁའི་གུང་གསེང་དང་བསྟུན་ཏེ། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུཊ་བདེ་ལེཊ་སྨན་ཁང་དུ་ཟླ་གཉིས་རིང་དང་བླངས་ལས་ཀ་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། ཕྱི་དྲོར་དགེ་བཤེས་བློ་བཟང་ཟླ་བའི་གམ་དུ་ནང་ཆོས་སློབ་སྦྱོང་དང་། གཟའ་སྤེན་པ་དང་ཉི་མར་རྒན་ན་གཱ་སངས་རྒྱས་བསྟན་དར་གྱི་གམ་དུ་བོད་ཡིག་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།

དྲི་བ། ཁྱེད་རང་གིས་བཏང་བའི་གཞས་མང་པོ་ཞིག་ལ་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་དགའ་མོས་བྱེད་ཀྱིན་འདུག དང་ཐོག་ཁྱེད་རང་གཞས་ལ་དབྱིངས་ཇི་ལྟར་ཞུགས་པ་རེད་དམ།   

ལན།  གཅིག་བྱས་ན་ངའི་ཚེ་སྔོན་མའི་ལས་ཡིན་རྒྱུ་རེད། ང་ཆུང་དུས་ནས་གཞས་གཏོང་རྒྱུ་གཅིག་པུ་མིན་པར་གཞས་སྣ་འཁྲབ་སྟོན་བྱེད་རྒྱུར་ཧ་ཅང་དགའ་བོ་ཡོད། ལྷག་པར་དུ་ང་སྦེལ་ཀོབ་བུ་གསོ་ཁང་ཏུ་འགྲོ་བཞིན་པའི་སྐབས་ནས་གཞས་ལ་དགའ་བོ་ཡོད། ཡིན་ནའང་། སྐབས་དེར་ང་གཅིག་པུས་གཞས་བཏང་མྱོང་མེད། སློབ་གྲྭའི་སློབ་མ་ཚོ་དང་མཉམ་དུ་གཞས་སྣ་འཁྲབ་སྟོན་བྱས་པ་རེད། ཕྱིས་སུ་ང་ཨ་རིར་བསླེབས་སྐབས་རྒན་དབང་རྒྱལ་ལཊ་མཐོང་སྐབས། ཁོང་གིས་ང་ལ་བོད་སྐད་ཡག་པོ་བཤད་ཤེས་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། ང་སྔོན་མ་ཁེ་ལཱ་ཞི་པུར་སློབ་གྲྭར་གཞས་འཁྲབ་མཁན་ཡིན་པ་ཧ་གོ་སྟེ་ང་ཆོལ་གསུམ་ཟློས་གར་གྱི་འགྲན་བསྡུར་ནང་ཞུགས་ན་ཡག་པོ་ཡོད་རེད་གསུངས་བྱུང་། སྐབས་དེར་ང་འགྲན་བསྡུར་ནང་ཞུགས་ཏེ་'མིག་ཆུ་རང་དབང་མེད་པར་ཤོར་སོང' ཞེས་པའི་གཞས་དེ་བཏང་བ་ཡིན། གཞས་དེར་མི་མང་གིས་དགའ་བོ་ཞེ་དྲག་གནང་སོང་། དུས་དེ་ནས་བཟུང་ང་རང་གཅིག་པུའི་གཞས་བཏང་བ་མ་ཟད། ཨ་རིའི་གཟའ་ཉི་མའི་སློབ་གྲྭའི་ནང་གཞས་སྣ་འཁྲབ་སྟོན་བྱས་པ་ཡིན།

དྲི་བ།  ཁྱེད་བོད་པའི་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་གླུ་གཞས་ལ་དགའ་བོ་ཡོད་དམ་དེང་རབས་གླུ་གཞས་ལ་དགའ་བོ་ཡོད།  

ལན།  གཞས་ཉན་རྒྱུའི་ཕྱོགས་ནས་བཤད་ཤེས་མ་སོང་། ཡིན་ནའང་གཞས་སྣ་འཁྲབ་སྟོན་གྱི་ཐད་ནས་དགའ་ཤོས་ནང་མ་སྟོད་གཞས་ཡིན། དེ་ནས་ཁམས་གཞས་ལ་དགའ་བོ་ཡོད། དེ་ང་རང་ཁམས་པ་ཡིན་པའི་དབང་གིས་ཡིན་རྒྱུ་རེད། དེའི་ཐད་ ༢༠༡༡ ལོར་ངས་ནང་མ་སྟོད་གཞས་ཀྱི་འོད་སྡེར་ཞིག་བཏོན་ཡོད། དེ་ནས་བོད་ནང་གི་གླུ་གཞས་དེ་ཚོར་དགའ་བོ་ཡོད། ཁོ་ཚོའི་གཞས་ཚིག་ཧ་ཅང་སྙན་པོ་འདུག བོད་མིར་རང་དབང་མེད་པ་དང་༧གོང་ས་མཆོག་ལ་བསྟོད་པ་དེ་འདྲ་རེད། ང་ཚོས་གཞས་སྙན་པོ་ཡིན་པ་ཁོ་ན་མ་རེད། དེའི་རྒྱབ་ལོགས་སུ་ལོ་རྒྱུས་མང་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་དག་ཉར་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་རེད་བསམ་གྱི་ཡོད། 

དྲི་བ། ཁྱེད་ཀྱི་གོང་དུ་ང་བོད་ནང་གི་གཞས་ལ་དགའ་བོ་ཡོད་གསུངས་སོང་། བོད་ནང་གི་གཞས་པ་གཞས་མ་གང་དག་ལ་དགའ་བོ་ཡོད་དམ།  

ལན། སྤྱིར་བཏང་བོད་ནང་དུ་གཞས་སྙན་པོ་གཏོང་མཁན་མང་པོ་འདུག ནག་ཆུ་སོག་རྫོང་གི་གླུ་མ་བསོད་ནམས་དབང་མོ་དང་། དེང་སང་བོད་ནང་སྐད་གྲགས་ཡོད་པའི་ཁམས་བྲག་མགོའི་གཞས་མ་ཚེ་དབང་ལྷ་མོ་གཉིས་ཀྱི་གཞས་ལ་དགའ་བོ་ཡོད། ཚེ་དབང་ལྷ་མོའི་སྐད་སྙན་པོ་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཁོ་མོ་མི་ཉམ་ཆུང་ཆུང་ཞིག་ཀྱང་རེད། སྔོན་མ་ཨ་རིར་ཐེངས་གཅིག་ཐུག་རྒྱུ་བྱུང་སོང་། ངས་མོ་རང་གི་གཞས་མང་པོ་གཏོང་གི་ཡོད། དེ་ནས་ཤེར་བསྟན་གྱི་གླུ་གཞས་ལ་དགའ་བོ་ཡོད། ཁོ་རང་གིས་བཏང་བའི་མཐུན་སྒྲིལ་གྱི་རང་སྒྲ་ཟེར་བ་དེའི་གཞས་ཚིག་ཧ་ཅང་ཡག་པོ་འདུག

དྲི་བ། ཁྱེད་རང་ལ་མཚོན་ན་ལོ་དགུ་ནས་བཟུང་ཨ་རིའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་བསྡད་པ་རེད། ཨ་རིའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཁྱེད་རང་ཆེས་དགའ་ཤོས་ཀྱི་ཕྱོགས་དེ་གང་ཡིན་ནམ།  

ལན། ཨ་རིར་མཚོན་ན་ཕྱོགས་ཡར་མར་ནས་ཡོང་བའི་མི་མང་པོ་འདུག ང་ཚོ་རྒྱ་གར་གཅིག་པུའི་ནང་བསྡད་པ་ཡིན་ན་རྒྱ་གར་བ་དང་། མཚམས་ལན་རེར་ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་པ་རེ་གཉིས་ཡོང་གི་རེད། ཁོང་ཚོ་ང་ཚོའི་མཉམ་དུ་རྒྱུན་རིང་པོ་སྡོད་ཀྱི་མེད་སྟབས། དབྱིན་ཇིའི་ལབ་སྲོལ་ལྟར་ (Think outside Box)སྒམ་ཆུང་ཕྱི་ལོགས་མཐོང་མཁན་མི་རེ་གཉིས་ལས་ཡོད་པ་མ་རེད། ཨ་རིར་མཚོན་ན་གནས་སྟངས་དེའི་ཐད་ཡག་པོ་འདུག མི་རིགས་དང་ཆོས་ལུགས། རྒྱལ་ཁབ་འདྲ་མིན་གྱི་མིའི་བར་སྐད་ཆ་བཤད་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་ཡག་པོ་འདུག ཆ་རྐྱེན་དེ་དག་ལ་ང་རང་ཧ་ཅང་དགའ་བོ་ཡོད། 

དྲི་བ། ཁྱེད་རང་ཨ་རིའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་སྡོད་མཁན་ཞིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས། བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་ཀྱི་སྐྱོན་ཆ་ཆེ་ཤོས་གང་དག་མཐོང་སོང་།  

ལན། ཨ་རིར་མཚོན་ན་སྡུག་ཕྱོགས་ཀྱང་མང་པོ་ཡོད་པ་རེད། རྒྱུ་ལ་དགའ་མཁན་མང་པོ་ཡོད་པ་རེད། ཆོས་ཡོད་ཀྱང་ང་ཞེས་པའི་ཕྱོགས་དེ་ཧ་ཅང་ཤུགས་ཆེན་པོ་རེད། བོད་པར་མཚོན་ན་བོད་པས་བོད་པ་རང་གི་རྐང་པ་ནས་མར་འཐེན་ཐབས་བྱེད་པ་དེ་དངོས་གནས་ཡག་པོ་མི་འདུག ང་རང་གི་གྲོགས་མོ་ཚོས་ཀྱང་དེའི་སྐོར་བཤད་ཡོང་གི་འདུག དེང་སང་བརྒྱུད་ལམ་ཡག་པོ་ཡོད་སྟབས། གནས་ཚུལ་ཡག་སྡུག་གང་ཡིན་ཡང་ལམ་སང་གོ་ཡོང་གི་རེད། ང་ཚོས་ནམ་རྒྱུན་ང་ཚོ་བོད་པ་ཡིན། མི་ཡག་པོ་ཡོད། ནང་ཆོས་ལ་དད་པ་བྱེད་མཁན་ཡིན། སེམས་པ་བཟང་པོ་ཡོད་ཟེར་གྱི་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་བོད་པ་ནང་ཁུལ་དུ་རྐང་པས་མར་འཐེན་ཐབས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་དེ་ཡག་པོ་མི་འདུག ངས་དབྱིན་ཇིའི་གྲོགས་པོ་ཚོར་བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་མིའི་རྐང་པ་འཐེན་མཁན་མང་པོ་ཡོད་ཚུལ་བཤད་སྐབས། ཁོ་ཚོ་ཧང་སང་མདོག་གིས་བོད་པ་ཚོ་ཡ་རབས་བཟང་སྤྱོད་ཞེ་དྲག་ཡོད་པ་མ་རེད་དམ་ལབ་ཀྱི་འདུག

དྲི་བ། ཁྱེད་རང་ཨ་རི་ནས་བོད་པའི་འདུ་འཛོམས་དང་ཆབ་སྲིད་ལས་འགུལ་དེ་འདྲའི་ནང་ཞུགས་ཀྱི་ཡོད་དམ།

ལན། སྔོན་མ་ངས་བོད་རང་བཙན་སློབ་ཕྲུག་ཚོགས་པའི་ནང་ལས་ཀ་ཏོག་ཙམ་བྱས་པ་ཡིན། མཐོ་སློབ་ནས་བོད་པའི་ལས་འགུལ་ནང་འགྲོ་རྒྱུ་དཀའ་ལས་ཁག་པོ་ཆགས་སོང་། འདི་ལོའི་གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་ཉིན་ང་ནེའུ་ཡོག་ཏུ་ཡོང་སྟེ་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ལས་ཁུངས་མདུན་དུ་ངོ་རྒོལ་སྐད་འབོད་བྱས་པ་ཡིན། ང་དང་མཉམ་པའི་གཞོན་སྐྱེས་ཚོར་སློབ་སྦྱོང་གི་སྐོར་ལ་སྐད་ཆ་ཏོག་ཙམ་བཤད་པ་ཡིན། ང་རང་གི་ངོས་ནས་གཙོ་བོ་སློབ་སྦྱོང་གལ་ཆེན་དུ་འཛིན་གྱི་ཡོད། ངས་ཉིན་དེར་གཞོན་སྐྱེས་ཚོར་ནམ་རྒྱུན་སྐད་འབོད་ནང་ཞུགས་མ་ཐུབ་ཀྱང་། སོ་སོའི་སློབ་སྦྱོང་ལ་ཧུར་བརྩོན་བྱས་པ་དེ་སྐད་འབོད་དུ་ཕྱིན་པ་དང་གཅིག་པ་རེད་ལབ་ཡིན།

དྲི་བ། མ་འོངས་པར་ཁྱེད་རང་ལ་འཆར་གཞི་དང་ལས་ཀ་གང་འདྲ་བྱེད་འདོད་ཡོད་དམ།

ལན། ང་རང་ལ་རེ་བ་ཆེན་པོ་གང་ཡང་མེད། ང་རང་གིས་བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་གཞན་ལ་རོགས་རམ་གྱི་ལས་ཀ་ཞིག་བྱེད་ཐུབ་ན་བསམ་པའི་རེ་བ་བཟུང་ཡོད། མ་འོངས་པར་ཨེམ་ཆི་བྱ་རྒྱུའི་འཆར་གཞི་ཡོད། མི་རིགས་དང་རིག་གཞུང་ཐོག་ལས་ཀ་ཆེན་པོ་བྱེད་མ་ཐུབ་ཀྱང་། ཨེམ་ཆི་ལས་ཀ་དེ་ཡང་གཞན་ལ་རོགས་རམ་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། ད་ལྟ་ང་ཚོ་ལུང་པ་མེད་པར་བོད་མི་མང་པོ་ཞིག་གང་སར་བཀྲམས་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་། ངྷ་རམ་ས་ལར་ང་ཚོའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཡོད་པ་རེད། ང་རང་གི་ངོས་ནས་སྒྲིག་འཛུགས་དེ་ཧ་ཅང་ཡག་པོ་རེད་བསམ་གྱི་འདུག  སྒྲིག་འཛུགས་ཤིག་ཡོད་པ་འདིས་བོད་མི་ཚོ་རུབ་རུབ་བྱེད་པ་ལ་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་རེད། འདི་འདྲ་ཞིག་མེད་ན་སོ་སོའི་རིག་གཞུང་ལ་བདག་པོ་རྒྱག་རྒྱུ་ཟེར་བ་དེ་དཀའ་ལས་ཁག་པོ་ཆགས་པ་རེད།  

དྲི་བ། ཁྱེད་རང་གི་ངོས་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་མ་འོངས་པའི་བཟའ་ཟླ་མི་རིགས་གང་འདྲ་ཞིག་འཚོལ་འཆར་ཡོད།

ལན། ད་ལྟའི་ཆར་ང་ལ་བཟའ་ཚང་སྒྲིག་རྒྱུ་དང་ཕྲུ་གུ་གསོ་རྒྱུའི་ཐོག་ལ་འཆར་གཞི་གང་ཡང་མེད། ཡིན་ནའང་། རྗེས་མ་གང་འདྲ་ཆགས་མིན་བཤད་ཚོད་ཐུག་མ་སོང་། ད་དུང་ལོ་མང་པོ་ཞིག་ལ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་དགོས་བསམ་བསྡད་ཡོད། བོད་པར་ཆང་ས་བརྒྱབ་ན་ཡག་པོ་འདུག ཕྲུ་གུ་བོད་པ་སྐྱེ་རྒྱུ་རེད། དེ་འདྲ་ལབ་རྒྱུ་མང་པོ་ཡོད་པ་རེད། ངའི་སྤོ་བོ་དང་རྨོ་མོ་ཚང་མས་རྗེས་མ་ཆང་ས་རྒྱག་སྐབས་བོད་པར་རྒྱག་དགོས་པ་རེད་ལབ་ཡོང་གི་འདུག  དེ་ལ་ང་རང་ཡིད་ཆེས་མེད། ང་རང་གི་མི་ཚེ་སྐྱེལ་རོགས་དེ་ང་རང་ཉིད་ཀྱིས་ཐག་གཅོད་བྱས་ན་ཡག་གི་རེད་ལབ་ཡིན། བོད་པའི་ནང་ཡག་པོ་ཡོད་པ་རེད་ལ། སྡུག་པོ་ཡང་ཡོད་པ་རེད། བོད་པའི་བཟའ་ཚང་ཁྲོད་ཁྱོ་གས་སྐྱེས་དམན་ལ་རྡུང་མཁན་མང་པོ་ཡོད་པ་རེད། གཅིག་བྱས་ན་དེ་བོད་པའི་སྲོལ་རྒྱུན་དང་རིག་གཞུང་ཡིན་རྒྱུ་རེད། བོད་པའི་བྱེད་སྟངས་དེ་སྡུག་ཅག་རེད། བོད་པའི་རིག་གཞུང་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་གི་ཡོད་ན། བོད་པའི་རིག་གཞུང་ཤེས་མཁན་ཞིག་ཡིན་དགོས་པ་རེད་མ་གཏོགས་བོད་པ་ཡིན་པ་ཙམ་གྱིས་ཡོང་གི་མ་རེད།

དྲི་བ། ཨ་རིའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་དུ་བྱིས་པ་ཚོར་ཐོབ་ཐང་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་རེད། ཕ་མ་དང་དགེ་རྒན་གྱིས་ཉེས་རྡུང་གཏོང་ཆོག་གི་མ་རེད། ཁྱེད་རང་གིས་འགྲོ་སྟངས་དེ་དག་ཡག་པོ་ཞིག་ཏུ་མཐོང་གི་ཡོད་དམ། 

ལན། སྤྱིར་བཏང་ཨ་རི་ཡིན་ན་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་རང་དབང་གལ་ཆེན་པོར་གཙིི་གི་རེད། ཁྱིམ་ཚང་ཞིག་ཡིན་ན་དེའི་ནང་དུ་གནས་ཚུལ་སྣ་ཚོགས་ཡོང་གི་ཡོད་པ་རེད། ང་ལོ་ ༡༣ ཡས་མས་ཡིན་དུས་ཨ་མ་ངེད་གཉིས་ཁ་རྩོད་མང་པོ་ཤོར་གྱི་ཡོད། སྐབས་དེ་དུས་ང་རང་གིས་རང་ཉིད་ཀྱི་མི་ཚེ་ཡག་པོ་ཡོད་དྲན་བསྡད་ཡོད་ས་རེད། ད་ལྟ་བསམ་བློ་གཏོང་སྐབས་ང་རང་ལ་ནོར་ཁྲལ་ཆེན་པོ་ཤོར་འདུག ང་རང་ལ་མཚོན་ན་ཨ་མ་ལས་མེད། ནུབ་ཕྱོགས་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཕྲུ་གུས་ཕ་མ་ཁྲིམས་ཁང་དུ་བསྐྱལ་བ་དེ་འདྲ་བྱུང་ཡོད་ཀྱང་། ང་རང་གི་ངོས་ནས་ཨ་མ་དང་ཁ་རྩོད་ཤོར་བ་ཙམ་ལས་གནས་ཚུལ་དེ་འདྲ་བྱུང་མྱོང་མེད། ཕྲུ་གུ་ཚང་མ་གཅིག་པ་མ་རེད། ཕྲུ་གུ་མི་འདྲ་བ་ཡོད་སྟབས། བྱིས་པའི་དུས་སྐབས་སུ་གཅར་རྡུང་བྱེད་ཀྱིན་པ་དེ་ཡག་པོ་མི་འདུག་བསམ་སོང་།

གསར་འགོད་པ། དོན་གོ

དུས་བབ་དྲ་བ་ནས།