སྔ་ ལོར་ ཉི་ ཧོང་ གི་ སྲིད་ བློན་ ཨ་ བྷེ་ ཡིས་ འཛམ་ གླིང་ དམག་ ཆེན་ གཉིས་ པའི་ ནང་ འདས་ གྲོངས་ སུ་ ཕྱིན་ པའི་ ཉི་ ཧོང་ དམག་ མིའི་ དྲན་ རྟེན་ ལྷ་ ཁང་ དུ་ མཆོད་ འབུལ་ བྱས་ པར་ རྒྱ་ ནག་ གིས་ སྐྱོན་ བརྗོད་ ཤུགས་ ཆེན་ བྱས་ ཡོད་ ཅིང་ ། ཁ་ སང་ རྒྱ་ ནག་ གི་ སྲིད་ འཛིན་ ཞི་ ཅིན་ ཕིན་ གྱིས་ ནན་ ཅིན་ དམར་ གསོད་ ཆེན་ མོར་ འདས་ མཆོད་ ཀྱི་
ཁ་ སང་ ཕྱི་ ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༡༣ ཉིན། རྒྱ་ ནག་ ནན་ ཅིན་ གྲོང་ ཁྱེར་ དུ། 'ནན་ ཅིན་ དམར་ གསོད་ ཆེན་ མོ' ་ དྲན་ གསོའི་ འདས་ མཆོད་ སྒྲུབ་ པའི་ མཛད་ སྒོ་ ཞིག་ ཚོགས་ ཡོད་ ཅིང་ ། དེ་ ནི་ འཛམ་ གླིང་ དམག་ ཆེན་ གཉིས་ པའི་ སྐབས་ ཉི་ ཧོང་ གོང་ དམག་ གིས་ ནན་ ཅིན་ སོགས་ རྒྱ་ ནག་ བྱང་ ཤར་ ཁུལ་ དུ་ བཙན་ འཛུལ་ བྱས་ སྐབས་ རྐྱེན་ ལམ་ དུ་ ཕྱིན་ པའི་ དམག་ དམངས་ ལ་ རྒྱལ་ ཡོངས་ རང་ བཞིན་ གྱི་ མྱ་ ངན་ འདས་ མཆོད་ བྱས་ པ་ ཞིག་ ཡིན་ ཞིང་ ། འདས་ མཆོད་ མཛད་ སྒོའི་ སྟེང་ རྒྱ་ ནག་ གི་ སྲིད་ འཛིན་ ཞི་ ཅིན་ ཕིན་ མཉམ་ ཞུགས་ བྱས་ ཏེ། ང་ ཚོས་ ནན་ ཅིན་ དམར་ གསོད་ ཆེན་ མོའི་ ཁྲོད་ ཀྱི་ འདས་ པོ་ ཚོར་ རྒྱལ་ ཡོངས་ འདས་ མཆོད་ བྱས་ པ་ ནི། བྱམས་ སེམས་ ཅན་ གྱི་ མི་ རྣམས་ ཀྱིས་ ཞི་ བདེ་ ལ་ རེ་ སྙེག་ བྱེད་ པར་ འབོད་ སྐུལ་ གཏོང་ ཆེད་ ཡིན་ པ་ ལས་ མུ་ མཐུད་ འཁོན་ སེམས་ འཆང་ བའི་ ཆེད་ དུ་ མིན། ཀྲུང་ གོ་ དང་ ཉི་ ཧོང་ རྒྱལ་ ཁབ་ གཉིས་ ཀྱི་ མི་ དམངས་ མི་ རབས་ བར་ ནས་ མི་ རབས་ བར་ མཛའ་ མཐུན་ དང་ ། ལོ་ རྒྱུས་ མིག་ དཔེར་ བལྟས་ ཏེ་ ཞི་ བདེ་ ལ་ བྱས་ རྗེས་ འབུལ་ འོས། ལོ་ རྒྱུས་ བརྗེད་ ཚེ་ ངོ་ ལོག་ པ་ ཡིན་ ལ། ནག་ ཉེས་ ཁས་ མ་ བླངས་ ཚེ་ ནག་ ཉེས་ བསགས་ པ་ ཡིན་ ཏེ། བཙན་ འཛུལ་ དམག་ འཁྲུག་ གི་ ལོ་ རྒྱུས་ སྣང་ མེད་ དུ་ འཇོག་ འདོད་ པའི་ རྣམ་ འགྱུར་ དང་ ། བཙན་ འཛུལ་ དམག་ འཁྲུག་ གི་ ངོ་ བོ་ ཡག་ པོར་ སྒྱུར་ འདོད་ ཀྱི་ གཏམ་ སྤྱོད་ ཅི་ ཙམ་ བྱས་ ཀྱང་ ཆོག བཤད་ སྟངས་ ཅི་ འདྲ་ ཡག་ ཀྱང་ རུང་ ། དེ་ དག་ ཡོངས་ རྫོགས་ ཀྱིས་ མི་ རིགས་ ཀྱི་ ཞི་ བདེ་ དང་ དྲང་ བདེན་ ལ་ སྔར་ ལས་ ལྷག་ གི་ གནོད་ བསྐྱལ་ བ་ ཡིན། ནོར་ འཁྲུལ་ གྱི་ གཏམ་ སྤྱོད་ དེ་ དག་ ལ་ ཞི་ བདེ་ དང་ དྲང་ བདེན་ ལ་ དགའ་ བའི་ མི་ རྣམས་ ཀྱིས་ ངེས་ པར་ དུ་ དོགས་ ཟོན་ དང་ མཐའ་ གཅིག་ ཏུ་ ངོ་ རྒོལ་ བྱེད་ དགོས། ཞེས་ སོགས་ ཀྱི་ གཏམ་ བཤད་ སྤེལ་ འདུག
ལོ་
རྒྱ་ ནག་ གཞུང་ འབྲེལ་ གསར་ ལམ་ ཁག་ ཏུ་ གནས་ ཚུལ་ སྤེལ་ བར། ཐེངས་ འདིའི་ རྒྱ་ ནག་ ནན་ ཅིན་ གྱི་ འདས་ མཆོད་ དེ་ ནི། ཉི་ ཧོང་ དམག་ གིས་ ༡༩༣༧ ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༡༣ ཉིན་ ནས་ བཟུང་ ནན་ ཅིན་ ལ་ བཙན་ འཛུལ་ བྱས་ ཏེ་ ཟླ་ གཅིག་ ལྷག་ རིང་ དམག་ མི་ འབུམ་ གསུམ་ ༣༠༠༠༠༠ ལྷག་ རྐྱེན་ ལམ་ དུ་ བཏང་ སྟེ་ ལོ་ རྒྱུས་ དེབ་ ཐེར་ ནང་ ཆེས་ མུན་ ནག་ གི་ ཤོག་ ལྷེ་ ཞིག་ བསྐྲུན་ ཡོད་ ཚུལ་ དང་ ། ད་ ལོའི་ ཕྱི་ ཟླ་ ༢ ཚེས་ ༢༧ ཉིན་ རྒྱ་ ནག་ རྒྱལ་ ཡོངས་ དམངས་ ཆེན་ སྐབས་ བཅུ་ གཉིས་ པའིི་ རྒྱུན་ ཨུད་ ལྷན་ ཚོགས་ སྟེང་ གྲོས་ ཆོད་ བཞག་ སྟེ། ལོ་ ལྟར་ ཕྱི་ ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༡༣ ཉིན་ ནི་ ནན་ ཅིན་ དམར་ གསོད་ ཆེན་ མོར་ རྒྱལ་ ཁབ་ ཐུན་ མོང་ གིས་ འདས་ མཆོད་ སྒྲུབ་ པའི་ ཉིན་ མོར་ གཏན་ འབེབས་ བྱས་ པ་ ཞིག་ ཡིན་ སྐོར་ སོགས་ འཁོད་ འདུག
ཐེ
ངས་ འདིར་ རྒྱལ་ སྤྱིའི་ གསར་ འགོད་ པ་ ཚོས་ དོ་ སྣང་ བྱུང་ བར། ནན་ ཅིན་ དམར་ གསོད་ ཆེན་ མོའི་ དྲན་ རྟེན་ གླིང་ ཁའི་ རྡོ་ རིང་ སྟེང་ མི་ ༣༠༠༠༠༠ ལྷག་ གི་ ཚེ་ སྲོག་ འཕྲོག་ ཞེས་ འཁོད་ ཡོད་ ཀྱང་ ། གླིང་ ཁའི་ ལྷོ་ ངོས་ ཀྱི་ མཁར་ སྟེང་ དུ་ མིང་ ཐོ་ འཁོད་ ཡོད་ པའི་ ནང་ དམག་ མི་ ༡༠༥༠༥ ཙམ་ གྱི་ མང་ བྱང་ ལས་ མེད་ སྐོར་ བརྗོད་ འདུག ཨ་ རིའི་ རྩོམ་ པ་ པོ་ Brandon Sanderson ལགས་ ཀྱིས་ འཛམ་ གླིང་ དམག་ ཆེན་ གཉིས་ པའི་ སྐོར་ ལ་ ཞིབ་ འཇུག་ བྱས་ པའི་ ནང་ ། "ཉི་ ཧོང་ དམག་ མིས་ ༡༩༣༧ ཟླ་ ༡༢ པའི་ ཚེས་ ༡༣ ཉིན་ ནས་ བཟུང་ བདུན་ ཕྲག་ བདུན་ རིང་ ། ནན་ ཅིན་ དུ་ རྒྱན་ ནག་ གི་ མི་ མང་ དང་ དམག་ མི་ ༣༠༠༠༠ ལྷག་ སྡེབ་ གསོད་ བྱས་ ཡོད་ ཅིང་ ། གྲོང་ ཁྱེར་ མང་ པོར་ བཅོམ་ སྲེག་ དང་ ། བུད་ མེད་ ༢༠༠༠༠ ནས་ ༨༠༠༠༠ བར་ བཙན་ གཡེམ་ བཏང་ བ་ དང་ དམག་ མིའི་ གཡོག་ པོར་ བཙན་ འཁྲིད་ བྱས་ ཡོད། དམག་ འཁྲུག་ ཞི་ འཇགས་ རྗེས་ ཞིབ་ འཇུག་ བྱས་ སྐབས་ ཞི་ བའི་ མི་ མང་ དང་ དམག་ མི། བཙོན་ པ་ བཅས་ ཁྱོན་ མི་ ༢༠༠༠༠༠ ཙམ་ རྐྱེན་ ལམ་ དུ་ སོང་ ཡོད་ པའི་ མཇུག་ འབྲས་ ཐོན་ ཡོད།" ཅེས་ འཁོད་ འདུག
ངས་
རྒྱ་ ཕྱོགས་ ནས་ བསྒྲགས་ པའི་ ནན་ ཅིན་ གཡུལ་ འཁྲུག་ ཁྲོད་ རྐྱེན་ འདས་ སུ་ སོང་ བའི་ གྲངས་ ཀ་ དེ་ ཉི་ ཧོང་ ཕྱོགས་ ནས་ ཁས་ ལེན་ བྱེད་ ཀྱི་ མེད་ པ་ མ་ ཟད། རྒྱལ་ སྤྱིའི་ ཁྲིམས་ དོན་ ལྷན་ ཁང་ ཁག་ ཅིག་ གིས་ ཞིབ་ འཇུག་ བྱས་ པའི་ གྲུབ་ དོན་ ལའང་ སྐབས་ དེར་ རྐྱེན་ འདས་ སུ་ སོང་ བའི་ མི་ གྲངས་ འབུམ་ གཉིས་ ལས་ བརྒལ་ མེད། མཚན་ ཉིད་ རིག་ པ་ བ་ དང་ ལོ་ རྒྱུས་ སྨྲ་ བ་ Frank Smitha ལགས་ ཀྱིས་ རྩོམ་ སྒྲིག་ བྱས་ པའི་ ‘Japan’s war against China and the soviet Union’ ཞེས་ པའི་ སྟེང་ ། རྒྱ་ ནག་ གི་ ཕྱོགས་ ནས་ ཉི་ ཧོང་ དམག་ མིས་ ༡༩༣༧ ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༡༣ ཉིན་ ནས་ བཟུང་ བདུན་ ཕྲག་ དྲུག་ རིང་ ནན་ ཅིན་ དུ་ ཞི་ བའི་ མི་ མང་ དང་ དམག་ མི་ ༣༠༠༠༠༠ ལྷག་ རྐྱེན་ འདས་ སུ་ བཏང་ ཡོད་ ཚུལ་ རྗོད་ ཀྱི་ ཡོད་ ཀྱང་ ། ཨ་ རིའི་ རྩོམ་ པ་ པོ་ Iris Chang ལགས་ ཀྱིས་ སྐབས་ དེར་ མི་ ༢༦༠༠༠༠ རྐྱེན་ འདས་ སུ་ སོང་ ཡོད་ ཅེས་ བརྗོད་ ཡོད་ ལ། ཨ་ རིའི་ གསར་ འགོད་ པ་ དང་ རྩོམ་ པ་ པོ་ Jonathan Spence ལགས་ ཀྱིས་ ཀྱང་ དམག་ མི་ དང་ མི་ སེར་ ༤༢༠༠༠ ཙམ་ རྐྱེན་ འདས་ དང་ ། བུད་ མེད་ ༢༠༠༠༠ ཙམ་ ལ་ བཙན་ གཡེམ་ ཐེབས་ ཡོད། ཅེས་ བརྗོད་ འདུག
ཐེངས་
འཇར་ པན་ བཙན་ འཛུལ་ བས་ བསླངས་ པའི་ ནན་ ཅིན་ དམར་ གསོད་ ཆེན་ མོ་ དེས་ འཛམ་ གླིང་ ཡ་ ང་ བར་ བྱས་ པ་ དང་ ། སྙིང་ རྗེ་ ཡོད་ པའི་ མི་ རྣམས་ ཡ་ ང་ བར་ བྱས། འཛམ་ གླིང་ འཁྲུག་ ཆེན་ གཉིས་ པར་ རྒྱལ་ ཁ་ ཐོབ་ རྗེས། ཡོན་ ཏུང་ རྒྱལ་ སྤྱིའི་ དམག་ དོན་ ཁྲིམས་ ཁང་ དང་ ཀྲུང་ གོ་ དམག་ འཁྲུག་ ཉེས་ ཅན་ ཁྲིམས་ གཅོད་ དམག་ དོན་ ཁྲིམས་ ཁང་ བཅས་ ཀྱིས་ གྱོད་ དོན་ དེར་ རྟོག་ ཞིབ་ བྱས་ ཏེ་ ངོས་ འཛིན་ གཅིག་ གྱུར་ ཐོག ཀྲུང་ གོའི་ མི་ དམངས་ ཀྱི་ ཟུངས་ ཁྲག་ གིས་ སྦགས་ པའི་ འཇར་ པན་ གྱི་ ཉེས་ ཅན་ པ་ སྐོར་ ཞིག་ ལ་ ཁྲིམས་ ཆད་ ཕོག་ པ་ བསྒྲགས་ ཡོད་ སྟབས། ལོ་ རྒྱུས་ ནི་ དུས་ ཀྱི་ འཕེལ་ འགྱུར་ དང་ བསྟུན་ ནས་ འགྱུར་ མི་ སྲིད་ ལ། དོན་ དངོས་ ཀྱང་ ཁ་ ཡག་ རྫུན་ བཟོ་ ལ་ བརྟེན་ ནས་ ཡལ་ མི་ སྲིད། ཅེས་ སོགས་ བརྗོད་ འདུག
ཞི་
ཐེངས་ འདིའི་ འདས་ མཆོད་ མཛད་ སྒོར་ རྒྱ་ ནག་ གི་ དམག་ མི་ དང་ ལས་ རིགས་ འདྲ་ མིན་ གྱི་ འཐུས་ མི་ ཆིག་ ཁྲི་ ལྷག་ དང་ ། ནན་ ཅིན་ གཡུལ་ འཁྲུག་ ཁྲོད་ ཞུགས་ མྱོང་ མཁན་ གྱི་ རྒན་ འཁོགས། དེ་ བཞིན། རྒྱ་ ནག་ གི་ མཐུན་ ཕྱོགས་ རྒྱལ་ ཁབ་ ཁག་ གི་ གཞུང་ ཚབ་ སོགས་ མཉམ་ ཞུགས་ བྱས་ ཡོད་ འདུག མྱ་ ངན་ དངོས་ གཞིིའི་ སྐབས་ རྒྱ་ ནག་ གི་ མཁའ་ དམག་ གིས་ ཉེན་ བརྡ་ བཏང་ བ་ དང་ མཉམ་ དུ་ ནན་ ཅིན་ གྲོང་ ཁྱེར་ ཡོངས་ ཀྱི་ རླངས་ འཁོར་ དང་ མེ་ འཁོར། གྲུ་ གཟིངས་ བཅས་ ཀྱིས་ དུས་ གཅིག་ ཏུ་ དུང་ བརྡ་ བརྒྱབ་ སྟེ་ སྐར་ མ་ གཅིག་ རིང་ མྱ་ ངན་ བྱས་ ཡོད་ འདུག
ལོ་
དམག་ འཁྲུག་ དེའི་ ཁྲོད་ རྒྱ་ ནག་ དང་ ཉི་ ཧོང་ གི་ དམག་ མི་ དང་ ། ནན་ ཅིན་ གྱི་ ཉེས་ མེད་ མི་ སེར་ བཅས་ མི་ འབུམ་ གཉིས་ ལ་ ཉེ་ པའི་ ཚེ་ སྲོག་ ཤོར་ ཡོད་ པ་ མ་ ཟད། དོན་ རྐྱེན་ དེ་ བརྒྱུད་ ནས་ འཛམ་ གླིང་ དམག་ ཆེན་ གཉིས་ པ་ མེ་ བཞིན་ འབར། ཅང་ ཅེ་ ཧྲིས་ མགོ་ ཁྲིད་ དེ་ ༡༩༣༦ ནས་ ༡༩༤༤ ལོའི་ བར་ གོ་ གུང་ མཉམ་ འབྲེལ་ གྱིས་ 'རི་ འགོག་ དམག་ འཁྲུག' བརྒྱབ་ པའི་ གོ་ སྐབས་ དང་ བསྟུན་ ཏེ། མའོ་ ཙེ་ ཏུང་ གིས་ གོ་ མིན་ ཏང་ ལ་ ཡིད་ ཆེས་ མེད་ པའི་ ཐོག་ ནས་ དམར་ དམག་ རྒྱ་ སྐྱེད་ དང་ རྟེན་ གཞི་ གསར་ འཛུགས་ བྱས་ ཡོད་ ཅིང་ ། ཕྱི་ དགྲར་ ཁ་ གཏད་ གཅོག་ བཞིན་ གོ་ གུང་ ནང་ འཁྲུག་ ཐེངས་ མང་ བྱུང་ ཡོད་ པ་ དང་ ། ༡༩༤༥ ལོའི་ ཟླ་ ༨ ཚེས་ ༦ ཉིན་ ཨ་ རིས་ ཉི་ ཧོང་ གི་ ཧི་ རོ་ ཞི་ མར་ རྡུལ་ ཕྲན་ མཚོན་ ཆ་ གཡུགས་ པ་ དང་ ། ཚེས་ ༨ ཉིན་ ཨུ་ རུ་ སུས་ ཀྱང་ རྒྱ་ ནག་ ལ་ རྒྱབ་ རོགས་ ལྟ་ བུར་ ཉི་ ཧོང་ ལ་ དམག་ རྒྱག་ རྒྱུ་ གསལ་ བསྒྲགས་ བྱས་ སྟབས་ ཉི་ ཧོང་ ཕམ་ ཉེས་ སུ་ སོང་ སྟེ། ཟླ་ དེའི་ ཚེས་ ༡༥ ཉིན་ ཉི་ ཧོང་ གིས་ མགོ་ བཏགས་ ཞུས་ ཏེ་ འཛམ་ གླིང་ དམག་ ཆེན་ གཉིས་ པ་ མཇུག་ བསྒྲིལ་ ཡོད་ འདུག
གསར་ འགོད་ པ། དོན་ འགྲུབ་ བཀྲ་ ཤིས།
དུས་བབ་དྲ་བ་ནས།།

