རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་དྲྭ་བ།

བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགསཀྱི་་དྲ་བ།

བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཙོགས་ཀྱི་དྲྭ་བ།

བོད་ཀྱི་དུས་བབ་དྲྭ་བ།

བོད་ཀྱི་བང་ཆེན་དྲྭ་བ།

ཨེ་ཤེ་ཡ་རང་དབང་རླུང་འཕྲིན་ཁང་གི་དྲྭ་བ།

རིའི་རླུང་འཕྲིན་ཁང་གི་དྲྭ་བ།

ནོར་ཝེ་བོད་ཀྱི་རླུང་འཕྲིན་ཁང་གི་དྲྭ་བ།

ཀརྨ་པ་ཞིང་གཤེཊ་ཀྱང་རྒྱལ་པོ་ཤུགས་ལྡན་ཐོག་ཧ་ཅང་གཟིགས་ཚུལ་ཡོད་མཁན་ཞིག་རེད།

གཟའ་མིག་དམར་ཉིན་ནས་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་རྒྱ་གར་ལྷོ་ཕྱོགས་སེ་ར་ཐེག་ཆེན་ཆོས་སྒར་དུ་བཀའ་ཆོས་དབུ་འཛུགས་གནང་ཡོད་ཅིང་། ཁོང་གིས་ཤུགས་ལྡན་སྐོར་ལ། ༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་ངོར་བལྟས་ནས་ཤུགས་ལྡན་བསྟེན་གྱི་མིན་མདོག་དང་སེམས་གཏིང་ལ་ཤུགས་ལྡན་རྩ་ཆེན་ཡིན་བསམ་པ་དྲན་ན་འགྲིག་གི་མེད་ཚུལ་གསུངས་འདུག           གླིང་མཆོག་སྤྲུལ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་
གཙོས་གདན་ས་གསུམ་གྱི་གྲྭ་ཚང་དྲུག་དང་རྒྱུད་སྟོད་སྨད་སོགས་ཀྱིས་གསོལ་འདེབས་ཞུས་དོན་ལྟར། ཟླ་འདིའི་ཚེས་༢༤ ཉིན་༧གོང་ས་མཆོག་རྒྱ་གར་ལྷོ་ཕྱོགས་སེ་ར་ཐེག་ཆེན་ཆོས་སྒར་དུ་ཞབས་སོར་བཀོད་དེ། སྔར་ལོའི་ལམ་རིམ་ཆེན་མོའི་ཆོས་འབྲེལ་འཕྲོར་སྐྱོང་གནང་མགོ་བཙུགས་ཡོད་ཅིང་། དེར་རྒྱ་བལ་ནང་གི་དགོན་སྡེ་གྲྭ་ཚང་ཁགགི་གྲྭ་བཙུན་༢༠༠༠༠ ཙམ་དང་། ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་མི་འདྲ་བ་ ༦༠ བརྒལ་བ་ནས་མི་གྲངས་༤༠༠༠ ། དེབཞིན་རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་དང་བོད་སོགས་ནས་མི་དམངས་གྲངས་༦༠༠༠ བརྒལ་བ་བཅས་ཁྱོན་མི་གྲངས་༣༠༠༠༠ བརྒལ་བ་ལྷན་འཛོམས་བྱུང་ཡོད་འདུག
ཐོག་མར་ཚེས་ ༢༤ ཉིན་སེར་སྨད་གྲྭ་ཚང་གི་འདུ་ཁང་ཆེན་མོའི་ནང་ཞབས་སོར་བཀོད་དེ་མཎྜལ་རྟེན་གསུམ་སོགས་འདེགས་འབུལ་གྲུབ་རྗེས། ཁོང་གིས་ཤུགས་བསྟན་སྐོར་ལ་བཀའ་སློབ་གནང་དོན། “སེར་སྨད་གྲྭ་ཚང་དང་དགའ་ལྡན་ཤར་རྩེ་གྲྭ་ཚང་གཉིས་ལ་བར་སྐབས་དཀའ་ངལ་མང་པོ་ཞིག་འཕྲད་ཡོད། འོན་ཀྱང་ཁྱེད་རང་ཚོ་སྤྱི་བྱིངས་དེ་དག་གིས་མིའི་རྣམ་དཔྱོད་བེད་སྤྱད་ནས་རྒྱུ་མཚན་ལྡན་པའི་ལམ་ལ་ཐེ་ཚོམ་མེད་པའི་ཐོག་ནས་ཤར་སྐྱོད་བྱས་པར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་ནི་ངོས་སྒེར་གྱི་གནད་དོན་མ་རེད། འཇམ་མགོན་བླ་མ་ཙོང་ཁ་པ་ཆེན་པོས་བསྟན་པར་རང་གི་ཉམས་ལེན་ཐབས་དང་ཤེས་རབ་གང་གི་ཆ་ནས་ཡིན་ཡང་ལམ་གྱི་གནད་འགག་དེ་དག་མ་ཚང་བ་མེད་པ་ཞིག་རྗེ་རིན་པོ་ཆེའི་གསུང་ནང་ཡོད། རང་གི་ཉམས་ལེན་བྱ་རྒྱུའི་ནང་དུའང་རྗེ་རིན་པོ་ཆེའི་པོ་ཏི་བཅོ་བརྒྱད་དེ་དག་ལས་ལྷག་པ་ཞིག་དགོས་རྒྱུ་མེད་པ་ལྟ་བུ་རེད” ཅེས་དང་། “ སྔ་མོ་ངོས་རང་རྡོར་གླིང་ཁུལ་གྱི་བཀའ་བརྒྱུད་དང་རྙིང་པའི་དགོན་པར་འགྲོ་སྐབས། ༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེར་ང་ཚོས་དད་པ་བྱེད་དགོས། བླ་མ་རྩ་ཆེན་ཞིག་རེད། འོན་ཀྱང་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དང་མཉམ་དུ་འདྲེ་ཞིག་ཡོང་གི་ཡོད། ཅེས་བཤད་སྲོལ་དེ་འདྲ་བྱུང་ཡོད། ཀརྨ་པ་ཞིང་གཤེགས་ཀྱང་རྒྱལ་པོ་ཤུགས་ལྡན་ཐོག་ཧ་ཅང་གཟིགས་ཚུལ་ཡོད་མཁན་ཞིག་རེད། རྗེ་རིན་པོ་ཆེའི་བསྟན་པར་སུ་གཅིག་གིས་སྐྱོན་གྱི་ངོས་ནས་ཤོད་རྒྱུ་མེད་པ་ཞིག་ དགོས་ཀྱི་རེད། རྗེ་རིན་པོ་ཆེའི་གསུང་འབུམ་པོ་ཏི་བཅོ་བརྒྱད་ནང་ལ་འགྲིག་གི་མི་འདུག་ཤོད་མཁན་མཁས་པ་རེ་ཟུང་རྣམ་དཔྱོད་ཀྱི་རྩལ་བཏོན་ནས་དཔེར་ན། སྟག་ཚང་ལོ་ཙཱ་བར་ཆ་མཚོན་ན། རྗེ་རིན་པོ་ཆེའི་གསུང་ལ་དགག་པ་རྒྱག་གི་ཡོད། རྗེས་ལ་རྗེ་རིན་པོ་ཆེར་དམིགས་བསལ་བསྟོད་པ་མཛད་ཡོད” ཅེས་གསུངས་འདུག
ཁོང་གིས་མུ་མཐུད་དུ། “ བར་སྐབས་ཁྱེད་རང་ཚོས་དེའི་ཐོག་དམིགས་བསལ་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ཏེ་ཤུགས་ལྡན་གྱི་ལོ་རྒྱུས་དེབ་དེའི་དཀར་ཆག་ངོས་ཀྱིས་མཐོང་བྱུང། ཧ་ཅང་ཞིབ་ཚགས་པོ་བྱུང་འདུག གང་ལྟར་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ཏེ་བསམ་བློ་གཏོང་དགོས། རྗེ་རིན་པོ་ཆེའི་གསུང་འབུམ་པོ་ཏི་བཅོ་བརྒྱད་སྤུས་དག་ཡོང་རྒྱུ་དེ་ཞིབ་འཇུག་ཁོ་ན་གནང་བ་ཞིག་རེད་འདུག ཀླུ་སྒྲུབ་ཡབ་སྲས་སོགས་ཀྱི་གཞུང་དེ་དག་རྩ་བར་བཞག་སྟེ་དེ་དང་མཐུན་པའི་ཐོག་ནས་ཕེབས་འདུག བོད་གངས་ཅན་ལྗོངས་ཀྱི་མཁས་པའི་དབང་པོ་ཁག་གཅིག་གིས་རྗེ་རིན་པོ་ཆེའི་གསུང་ལ་གོ་སྟོད་དགག་པ་བརྒྱབ་ཀྱང་སྐུ་ཚེ་སྨད་ལ་ཚང་མ་ངེས་རྙེད་བྱུང་འདུག དེང་སྐབས་ཧམ་ཆེན་ཤོད་མཁན་ཁག་གཅིག་གིས་རྒྱལ་པོ་ཤུགས་ལྡན་རྗེ་རིན་པོ་ཆེའི་རྣམ་སྤྲུལ་རེད། ཅེས་ཤོད་ཀྱི་འདུག སྐྱབས་རྗེ་ཁྲི་བྱང་རིན་པོ་དང་སྐྱབས་རྗེ་ཕ་བོང་ཁ་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་རྒྱལ་པོ་ཤུགས་ལྡན་དྲེགས་པ་དྲེགས་པའི་གནས་སུ་བཞག་སྟེ་དཀའ་ངལ་བྲན་གཡོག་ལྟར་བསྟེན་སྲོལ་གནང་ཡོད། དེར་བརྟེན་ཁྱེད་རང་ཚོས་གནས་ཚུལ་ཚང་མར་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ཏེ་ཤེས་ན་བློ་བདེ་པོ་ཡོང་གི་རེད། དེ་མིན་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་ངོར་བལྟས་ནས་ཤུགས་ལྡན་བསྟེན་གྱི་མིན་མདོག་དང་སེམས་གཏིང་ལ་ཤུགས་ལྡན་རྩ་ཆེན་ཡིན་བསམས་པ་དྲན་ན་དཀའ་ངལ་རེད” ཅེས་སོགས་གསུངས་འདུག
དེ་རིང་ཞོགས་པའི་ཆུ་ཚོད་ ༨ །༤༠ ཙམ་ལ། ༧གོང་ས་མཆོག་སེར་བྱེས་གྲྭ་ཚང་གི་ཆོས་རྭ་ཆེན་མོར་ཞབས་སོར་བཀོད་དེ་དགེ་འདུན་པ་ཚོར་སློབ་གཉེར་ཐོག་ཤུགས་བསྐྱོན་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་དང་འབྲེལ། བོད་དོན་སྐོར་ལ་བཀའ་གནང་དོན། “ བོད་སྤྱི་པའི་དོན་ལ་ཆ་བཞག་ན། ང་ཚོའི་འཐབ་རྩོད་དེ་ནི་མེ་མདའི་སྟོབས་ཤུགས་དང་བདེན་པའི་སྟོབས་ཤུགས་ཀྱི་འཐབ་རྩོད་རེད། མེ་མདའི་སྟོབས་ཤུགས་ཟེར་བ་དེར་འཕྲལ་སེལ་གྱི་ཆ་འཇོག་ཆེན་པོ་ཡོང་གི་རེད་དེ་ཕུགས་རྒྱང་རིང་པོའི་ཆ་ནས་བདེན་པའི་སྟོབས་ཤུགས་གལ་ཆེ་གི་རེད་མ་གཏོགས་མེ་མདའི་སྟོབས་ཤུགས་ཟེར་བ་དེ་ཁག་པོ་རེད། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༤༩ ། ༡༩༥༠ ནས་བརྩིས་ན་བདེན་པའི་སྟོབས་ཤུགས་དེ་ལོ་ངོ་དྲུག་ཅུ་བརྒལ་འགྲོ་གི་ཡོད། རེད་དེ་བོད་ནང་གི་མི་མང་ཚོ་ཡིན་ནའང་ཧ་ལས་པའི་སེམས་ཤུགས་ཆེན་པོ་རེད།
ད་ཆ་བདེན་པའི་སྟོབས་ཤུགས་གསལ་ཏེ་རྒྱ་རིགས་གྲོགས་པོ་ཚོའི་ནང་དུ་ཡིན་ཡང་རྩོམ་ཡིག་འབྲི་མཁན་དང་སྒྱུ་རྩལ་མཁན། ནང་ཆོས་ལ་དོ་སྣང་ཡོད་མཁན་ཚོ་བཅས་ཀྱི་བོད་ཀྱི་བདེན་དོན་ལ་ཤ་ཚ་དང་སེམས་ཁུར་བྱེད་མཁན། དཔེར་ན་འདས་པའི་ལོ་ངོ་གསུམ་ཙམ་ནང་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་རྒྱ་ཡིག་ནང་རྩོམ་ཡིག་རྒྱ་ནག་རང་ནས་རྒྱ་མི་རིགས་ཀྱིས་བྲིས་པའི་རྩོམ་ཡིག་ཉིས་བརྒྱ་ཙམ་དང་དེ་བཞིན་ཐེ་ཝན་དང་ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་བཅས་ནས་བྲིས་པ་སྟོང་ཕྲག་ལྷག་ཙམ་ཡོད་པ་རེད། དེ་དག་ཚང་མའི་ནང་ང་ཚོས་དབུ་མའི་ལམ་ཞེ་པའི་གཉིས་སྨན་རང་རྒྱལ་གཞན་ཕམ་ཟེར་རྒྱུ་མིན་པའི་སྲིད་བྱུས་དེར་རྒྱབ་སྐྱོར་ཤུགས་ཆེ་གནང་གི་ཡོད་པ་དང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་སྲིད་བྱུས་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་བྱས་ཡོད་པའི་རྩོམ་ཡིག་ང་ཚོས་དོ་སྣང་བྱུང་བ་སྟོང་ཕྲག་ལྷག་ཙམ་འདུག དེ་དག་ནི་ང་ཚོའི་བདེན་པའི་སྟོབས་ཤུགས་ཀྱི་ནུས་པ་དེ་གསལ་ཡོང་གི་ཡོད།
བོད་མིར་བདེན་པའི་སྟོབས་ཤུགས་ཡོད་པར་སོང་ཡུན་རིང་པོའི་ཆ་ནས་དེ་ངེས་པར་དུ་མཐའ་གསལ་རྒྱུ་རེད། བོད་རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་གིས་སྙིང་སྟོབས་དང་སེམས་ཤུགས་དེ་འདྲ་ཞིག་དུས་ད་ལྟ་བར་དུ་གནས་ཡོད། སོ་སོའི་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དེའི་ནང་དུ་སངས་རྒྱས་པའི་ཆོས་ཕྱུག་ཤོས་དེ་གནས་ཡོད། བོད་དབུས་གཙང་མདོ་སྟོད་སྨད་ཀྱི་ས་ཁུལ་ཡོངས་རྫོགས་ནང་སོ་སོའི་མི་རིགས་ཀྱི་ལར་ཞེན་དང་ལྟ་བ། རང་ཉིད་ཆོས་ལུགས་ལ་དད་པ་མེད་ཀྱང་མི་རིགས་ཀྱི་བསམ་བློ་ཡོད་མཁན་ངོས་ཀྱི་ངོ་ཤེས་མང་པོ་ཡོད། གུང་ཁྲན་ཏང་ཡོན་འབའ་བ་ཕུགས་ཚོགས་དབང་རྒྱལ་དང་ཡང་གླིང་རྡོ་རྗེའི་མཚོན་གུང་ཁྲན་ཏང་ཡོན་རེད། ཁོ་ཚོ་ཆོས་ལ་དད་པ་མེད་ཀྱང་མི་རིགས་ཀྱི་ཞེན་ཁོག་དང་ལྷག་བསམ་ཧ་ལས་པ་རེད།” ཅེས་སོགས་གསུངས་འདུག
དུས་བབ་དྲ་བ་ནས།།